Rành rành trước mắt mà vẫn hiểu sai

Một lần Khổng Tử dẫn học trò từ nước Lỗ sang nước Tề .Trong đám học trò đi với Khổng Tử có Nhan Hồi và Tử Lộ là hai học trò yêu của Khổng Tử. Trong thời Đông Chu, chiến tranh triền miên, chư hầu loạn lạc, dân chúng điêu linh, lầm than đói khổ. Thầy trò Khổng Tử cũng lâm vào cảnh rau cháu cầm hơi, có nhiều ngày phải nhịn đói nhịn khát. Tuy vậy không một ai kêu than, quyết tâm theo thầy đến cùng. May thay, ngày đầu tiên tới nước Tề, có một nhà hào phú, nghe danh Khổng Tử, đã đem biếu thầy một ít gạo. Khổng Tử liền phân công cho Tử Lộ dẫn các môn sinh vào rừng kiếm rau, còn Nhan Hồi thì đảm nhận việc thổi cơm, một đệ tử đạo cao, đức trọng mà Khổng Tử kỳ vọng nhất. Sau khi Tử Lộ và đám môn sinh vào rừng kiếm rau, Nhan Hồi thổi cơm ở dưới bếp, Khổng Tử đọc sách ở nhà trên, đối diện với nhà bếp. Đang đọc sách bỗng nghe một tiếng động dưới bếp, liếc mắt nhìn xuống, thấy Nhan Hồi đang mở vung, lấy cơm ăn. Hành động ấy không lọt qua được đôi mắt của vị thầy tôn kính . Khổng Tử ngửa mặt lên trời, thở dài mà than rằng :" Chao ôi! bao nhiêu kỳ vọng ta đặt vào nó, thế là tan tành theo mây khói!". Sau đó, Tử Lộ cùng các môn sinh từ rừng mang rau về, Nhan Hồi lại luộc rau. Khổng Tử vẫn nằm im, trong lòng đau khổ. Một lát, rau chín, Nhan Hồi và Tử Lộ dọn cơm lên nhà trên, tất cả các môn sinh chắp tay mời thầy dùng cơm. Khổng Tử ngồi dậy và nói : " Các con ơi, chúng ta đi từ đất Lỗ qua đất Tề, đường xa vạn dậm, thầy rất mừng vì trong hoàn cảnh loạn lạc, dãi nắng dầm mưa, đói khổ như thế này mà các con vẫn giữ được tấm lòng trong sạch, vẫn yêu thương đùm bọc nhau, vẫn một lòng một dạ theo thầy, trải qua bao nhiêu chặng đường đói cơm, khát nước , nay là ngày đầu tiên tới đất Tê, may mắn sao thầy trò ta lại có được một bữa cơm, thầy chạnh lòng nhớ đến quê hương nước Lỗ, nhớ đến cha mẹ thầy, muốm có một bát cơm để cúng cha mẹ, các con thấy có nên chăng ? ". Các môn sinh chắp tay thưa : " Da thưa thầy, nên ạ ", chỉ có Nhan Hồi đứng lặng im. Khổng Tử lại nói : "Nhưng không biết nồi cơm này có sạch hay không ? ". Nhan Hồi thưa :" Dạ thưa thầy, nồi cơm này không được sạch". Khổng Tử hỏi : "Tại sao ?" Nhan Hồi thưa : "Khi cơm chín , con mở vung ra xem cơm đã chín chưa, một cơn gió tràn vào, con đậy vung không kịp, con bèn bới lớp cơm bẩn ra, định đổ đi, nhưng nghĩ cơm thì ít, anh em lại đông, nếu đổ đi làm mất một phần ăn, anh em phải ăn ít lại, vì thế con đã mạn phép thầy và tất cả anh em mà ăn trước phần ăn bẩn ấy, còn phần cơm sạch để dâng thầy và các anh em, thưa thầy như vậy là hôm nay con đã ăn rồi, bây giờ con xin phép không ăn cơm nữa, con chỉ ăn phần rau, và thưa thầy, nồi cơm đã ăn trước thì không nên cúng nữa ." Nghe Nhan Hồi nói xong, Khổng tử ngửa mặt lên trời mà than rằng : "Chao ôi! thế ra ở trên đời này, có những việc chính mắt mình trông thấy rành rành mà vẫn không hiểu được đúng sự thật ! suýt nữa thì ta trở thành kẻ hồ đồ ! "